Badanie RESTORE było obserwacyjnym, nieinterwencyjnym, retrospektywnym, przekrojowym badaniem ankietowym, w ramach którego zebrano dane rzeczywiste od wybranych, doświadczonych gastroenterologów (n = 95) i lekarzy rodzinnych (n = 115) w Polsce [1]. Ponadto głównym celem ankietowania pacjentów odbywających wizyty u gastroenterologów (n = 380) było odnotowanie najistotniejszych objawów związanych z NAFLD.
Powrót do strony z przeglądem
Kraj:
Polska
PolskaJęzyk:polski
Dane rzeczywiste (Real-world data, RWD) przemawiają za stosowaniem fosfolipidów niezbędnych w niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby
Gastroenterolodzy i lekarze rodzinni zalecają stosowanie fosfolipidów niezbędnych jako leczenie wspomagające NAFLD
Wzdęcia, zostały odnotowane jako główny objaw NAFLD w takim samym stopniu zarówno przez gastroenterologów, jak i lekarzy rodzinnych. Niemniej gastroenterolodzy przypisywali rozpoznaniu NAFLD również mniej jednoznaczne objawy, takie jak uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, senność, zmęczenie lub brak energii. Porównując, najczęściej zgłaszanymi objawami przez lekarzy rodzinnych były ból brzucha/dyskomfort w jamie brzusznej i niestrawność. 89% pacjentów z NAFLD zgłaszało objawy, a 11% nie zgłaszało żadnych. Oznacza to, że NAFLD nie jest chorobą uśpioną/bezobjawową, ponieważ zarówno gastroenterolodzy/lekarze rodzinni, jak i pacjenci zgłaszają wiele niespecyficznych objawów.
W odniesieniu do leczenia, gastroenterolodzy i lekarze rodzinni zalecali zmianę diety, zmianę stylu życia i (lub) wspomagającą terapię farmakologiczną. Trzema najważniejszymi kryteriami wyboru farmakoterapii były skuteczność, tolerancja i poprawa jakości życia. Większość gastroenterologów (92%) i lekarzy rodzinnych (98%) zalecała stosowanie fosfolipidów niezbędnych (ang. essential phospholipids, EPL) i oceniała je najlepiej w zakresie tolerancji (ryc. 1). W zakresie poprawy jakości życia EPL były oceniane najlepiej zarówno przez lekarzy gastroenterologów, jak i lekarzy rodzinnych. Do innych często zalecanych produktów należały kwas ursodeoksycholowy, tymonacyk (tioprolina, kwas tiazolidyno-4-karboksylowy), sylibinina/sylimaryna i ornityna w połączeniu z choliną (ryc. 1).
Na podstawie dokumentacji pacjentów (n = 302) czterema najczęściej zalecanymi substancjami (% pacjentów) były: fosfolipidy niezbędne (17%), tymonacyk (8%), sylibinina/sylimaryna (6%) i kwas ursodeoksycholowy (5%). Warto zauważyć, że istotny objaw „brak energii” został złagodzony u 79% pacjentów leczonych fosfolipidami niezbędnymi w porównaniu z 51% pacjentów otrzymującymi tymonacyk (p = 0,05, test chi-kwadrat).
Tab. 1. Ranking pięciu najlepszych interwencji farmakologicznych zalecanych pacjentom z NAFLD pod względem tolerancji według gastroenterologów i lekarzy rodzinnych [1]
| Leczenie | Średni wynik rankingua | |
| Gastroenterolodzy (n = 95) | Lekarze rodzinni (n = 115) | |
| Fosfolipidy niezbędne | 4,5 | 4,6 |
| Sylibinina/sylimaryna | 4,4 | 4,4 |
| Tymonacyk | 4,4 | 4,3 |
| Ornityna + cholina | 4,3 | 4,2 |
| Kwas ursodeoksycholowy | 4,1 | 3,6 |
| a Lekarze ocenili każdy lek za pomocą punktacji w skali od 1 (brak jakiejkolwiek tolerancji) do 5 (nadzwyczaj dobrze tolerowany). | ||
Ryc. 1. Leczenie farmakologiczne NAFLD najczęściej zalecane przez gastroenterologów i lekarzy rodzinnych w Polsce [1]
Ponieważ NAFLD jest chorobą przewlekłą, 59% gastroenterologów i 62% lekarzy rodzinnych zalecało długotrwałe leczenie.
Pacjenci czerpią korzyści z rad dotyczących przestrzegania zaleceń
W wywiadzie opartym na kwestionariuszu przeprowadzonym u 400 pacjentów, którzy przyjmowali fosfolipidy niezbędne (Essentiale® Forte/Max) przez co najmniej jeden miesiąc, pacjenci zostali zapytani o percepcje skuteczność leczenia i satysfakcję z jego stosowania [2]. Niemalże jedna czwarta z nich (23%) przyjmowała fosfolipidy niezbędne z powodu choroby zdiagnozowanej przez lekarza. Ta grupa pacjentów stosowała produkt regularniej (88% codziennie) niż pacjenci, którzy przyjmowali fosfolipidy niezbędne z własnej inicjatywy (77% codziennie). Warto zauważyć, że jedynie 5% ankietowanych stosowało zalecaną dawkę dobową 1800 mg fosfolipidów niezbędnych (ryc. 2).
Ryc. 2. Odsetek ankietowanych przyjmujących określoną dawkę dobową fosfolipidów niezbędnych (w dniu ich przyjęcia). Odsetek ankietowanych przedstawiono jako % (n = 400) [2]
Wszyscy ankietowani oceniali swoje doświadczenie w stosowaniu leku jako dobre lub bardzo dobre. Największą satysfakcję z wyników leczenia, takich jak uśmierzenie objawów, odnotowano u pacjentów, którzy przyjmowali zalecaną dawkę EPL.
Farmaceuci odgrywają ważną rolę w zakresie wymaganego długotrwałego leczenia hepatoprotekcyjnego i wyborze produktów leczniczych zawierających EPL w różnych dawkach. Porada udzielana w aptece powinna uwzględniać nie tylko konieczność regularnego przyjmowania leku, ale również kontrolowania prawidłowej dawki.
Podsumowanie
W porównaniu do innych ważnych leków hepatoprotekcyjnych lekarze w Polsce oceniają stosowanie fosfolipidów niezbędnych jako najlepszą metodę leczenia NAFLD, w szczególności ze względu na tolerancję, skuteczność i poprawę jakości życia. Pacjenci uzyskiwali szczególną korzyść, jeśli stosowali lek długoterminowo i w zalecanej dawce.
Literature
- Hartleb M, Mastalerz-Migas A, Kowalski P, Okopień B, Popovic B, Proga K and Cywińska-Durczak B Healthcare practitioners’ diagnostic and treatment practice patterns of non-alcoholic fatty liver disease in Poland: a cross-sectional survey. 2021. Eur J Gastroenterol Hepatol. doi: 10.1097/MEG.0000000000002288
- Kowalski P, Proga K, Cichy W Practice of hepatoprotective self-medication, with Essentiale use as an example – assessment of treatment efficacy and satisfaction. 2021. Świat Medycyny, Farmacji 42
Konflikt interesów: B. Cywińska-Durczak i B. Popovic są pracownikami firmy Sanofi.
Ujawnienie: Opracowanie i publikacja artykułu naukowego sfinansowane przez Sanofi.
Preview PDF Infographic
